Business Model คืออะไร? ถ้าเราลองหาความหมายหรือคำนิยาม หลายๆ ที่ อาจจะใช้คำทับศัพท์ ถ้าเป็นภาษาไทยอาจจะเรียกว่าเป็น โมเดลทางธุรกิจ หรือบอกว่าเป็นแบบจำลองทางธุรกิจ หรือบางคนก็จะบอกว่าเป็นรูปแบบธุรกิจ รูปแบบวิธีการดำเนินกิจการ แล้วความหมายเหล่านี้จริงๆ แล้วมันคืออะไร?

ถ้าเราอาจจะลองให้คำนิยามง่ายๆ Business Model คือ การอธิบายให้เข้าใจง่ายๆ ว่า ปัจจุบันเราหรือบริษัท กำลังทำธุรกิจอย่างไร? ซึ่งการจะอธิบายว่าบริษัทกำลังทำธุรกิจอย่างไร อาจจะสามารถขยายความได้ด้วย 4 คำถามสำคัญ คือ

คำถามแรก Who ใครคือลูกค้าของเรา 

คำถามที่ 2   What เรากำลังทำสินค้าและบริการอะไร ให้ลูกค้าของเรา

คำถามที่ 3  How เพื่อให้เกิดสินค้าและบริการเหล่านั้น เราต้องมีและต้องทำอะไรบ้าง

และสุดท้าย คือ Money  เรามีรายได้ด้วยวิธีอะไร แล้วมันคุ้มค่ากับต้นทุนค่าใช้จ่ายที่มันเกิดขึ้นไหม  4 คำถามนี้ คือ 4 คำถามสำคัญที่จะบอกว่า Business Model ของเราเป็นยังไง 

Business Model Canvas คือเครื่องมือที่รวบรวมองค์ประกอบทั้ง 9 เรื่อง ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญของทุกธุรกิจ เพื่อให้เห็นภาพรวมของธุรกิจได้ครบทุกมิติภายในกระดาษ 1 แผ่น ซึ่งจริงๆแล้ว Business Model canvas ก็เป็นการขยายความ 4 คำถามสำคัญข้างต้น นั่นก็คือใคร ทำอะไร ทำอย่างไร และเรื่องเงินเป็นยังไงบ้าง

องค์ประกอบทั้ง 9 เรื่อง 9 ช่อง ของ Business Model Canvas 1 แผ่น มีอะไรบ้าง

ช่องที่ 1 ก็คือ Consumer Segments ลูกค้าถือใคร

ช่องที่ 2 คือ Value Proposition เรามีคุณค่าอะไรที่โดดเด่นแตกต่างจากคนอื่นที่จะมอบให้กับลูกค้า

ช่องที่ 3 Channel แล้วเรามีช่องทางอะไรที่จะเข้าถึงลูกค้าเหล่านั้น ให้เขารู้จักและได้ใช้บริการของเรา  

ช่องที่ 4 Customer Relationship เราคงไม่อยากให้ลูกค้าซื้อครั้งเดียวแล้วเลิกเป็นลูกค้าของเรา เพราะฉะนั้นเราต้องสร้างความสัมพันธ์กับลูกค้า และเมื่อเราสร้างความสัมพันธ์กับเขาแล้ว ก็จะเกิดการซื้อซ้ำบอกต่อ เกิดเป็นกระแสรายได้

ช่องที่ 5 คือ Revenue Stream เรามีวิธีการหารายได้อย่างไรบ้าง 

นั้นคือ 5 ช่องแรกซึ่งเป็นส่วนหน้าบ้านหรือ ส่วน Marketing เป็นส่วนที่ลูกค้ามองเห็น และเป็นส่วนที่เรานำส่งคุณค่าให้กับลูกค้าของเรา

ต่อไปคือช่องที่ 6  ก็คือ Key resource เรามีทรัพยากรสำคัญอะไรที่จะไปสร้างคุณค่าเหล่านั้น เพื่อส่งถึงลูกค้า

ช่องที่ 7 Key Activity เรามีกิจกรรมสำคัญอะไรบ้างที่จะต้องทำเพื่อให้เกิดคุณค่าเหล่านั้นในการส่งมอบถึงลูกค้า และเราคงทำเองไม่ได้ทั้งหมดเราจะมี ช่องที่ 8

ช่องที่ 8 คือ Key Partner เป็นใครได้บ้างที่จะมาช่วยเราสร้างคุณค่า ช่วยเราเข้าถึงกลุ่มลูกค้าได้ดียิ่งขึ้น

และก็มาที่ช่องสุดท้าย ช่องที่ 9 เป็นเรื่องของโครงสร้างต้นทุน Cost Structure กิจกรรมที่เราทำทั้งหมดล้วนเกิดต้นทุนทั้งนั้น เรามีโครงสร้างต้นทุนอย่างไรบ้าง

เพราะฉะนั้น ทั้ง 4 ส่วน สุดท้าย ไม่ว่าจะเป็น Key resource ทรัพยากรที่เราต้องมี Key Activities กิจกรรมที่เราต้องทำ รวมถึง Key Partner ที่จะมาช่วยเราสร้างคุณค่าเหล่านั้น เป็น Cost Structure โดย 4 ส่วนนี้ถือว่าเป็นส่วนหลังบ้าน หรือว่าเป็นงาน Operation ที่เราเห็น และต้องทำเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของธุรกิจ